Właściciele psów zmagających się z różnymi chorobami okulistycznymi traktują usunięcie gałki ocznej jako coś wyjątkowo dramatycznego. Oczywiście, pozbawienie swojego pupila jednego oka może wydawać się drastyczne, ale w wielu przypadkach jest to jedyny sposób na to, by ulżyć czworonogowi w cierpieniu oraz przywrócić mu dawną radość z życia. Kiedy konkretnie usunięcia gałki ocznej u psa jest konieczne? Jak wygląda taki zabieg? O czym należy pamiętać tuż po operacji i co zrobić, by zwierzę możliwie najszybciej przyzwyczaiło się do nowej dla siebie sytuacji?
Na wstępie należy wyjaśnić, że enukleacja (czyli usunięcie gałki ocznej) zostaje zlecona przez lekarza weterynarii jedynie w skrajnych sytuacjach. Jeśli istnieje choćby najmniejsza szansa na uchronienie tego narządu i wyleczenie danego schorzenia natury okulistycznej, wówczas nie podejmuje się decyzji o konieczności pozbawienia zwierzęcia oka. Taki zabieg wykonuje się tylko wtedy, gdy narząd nie pełni już swojej prymarnej funkcji i stanowi źródło uporczywego bólu, który znacząco zmniejsza komfort życia.
Przesłanki do usunięcia gałki ocznej u psa
Do najczęstszych przyczyn przeprowadzenia zabiegu enukleacji należy przewlekła jaskra, którą nie można już wyleczyć ani chirurgicznie, ani farmakologicznie. Jest to schorzenie degeneracyjne, za które odpowiada podwyższone, nieprawidłowe ciśnienie śródgałkowe. Leczy się je na kilka sposobów, w zależności od patogenezy. Jeśli dany przypadek nie kwalifikuje się do operowania (np. metoda cyklofotokoagulacji, czyli przeztwardówkowego napromieniowanie wyrostków rzęskowych diodą lub laserem), a stosowanie poszczególnych leków i preparatów nie przynosi oczekiwanych efektów, wówczas usunięcie chorego oka staje się jedyną możliwością przywrócenia zwierzęciu dawnego komfortu życia. Trzeba mieć świadomość, że jaskra to choroba bolesna. Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, doprowadza do zaistnienia nieodwracalnych zmian w niezwykle wrażliwej na wysokie ciśnienie śródgałkowe siatkówce. Nieskuteczne leczenie farmakologiczne doprowadza zatem do tego, że pies cierpi, a jego wzrok ulega systematycznemu i niemożliwemu do odwrócenia pogorszeniu. W takiej sytuacji enukleacja stanowi cenny dla czworonoga ratunek.
Gałkę oczną usuwa się również przy przewlekłych stanach zapalnych, które nie reagują na leczenie farmakologiczne. Taka sytuacja może doprowadzić np. do pojawienia się zrostów pomiędzy soczewką a tęczówką bądź między tęczówką a rogówką, co ostatecznie stanowi przyczynę chociażby zaćmy lub jaskry. Stany zapalne zawsze należy leczyć. Terapia powinna rozpocząć się możliwie najszybciej od pojawienia się pierwszych niepokojących zmian. Jeśli pomoc przychodzi za późno, wówczas istnieje ryzyko zaistnienia nieodwracalnych konsekwencji, które powodują utratę widzenia, ból, spadek komfortu życia itd. Tu znów w skrajnych przypadkach jedynym rozwiązaniem bywa usunięcie gałki ocznej u psa.
Do innych przesłanek enukleacji zalicza się nowotwory narządu wzroku, a także bardzo skomplikowane uszkodzenia mechaniczne, które doprowadzają do tak obszernego i zniszczenia oka, że lekarzowi nie pozostaje nic innego, jak tylko je bezpiecznie usunąć.
Jak wygląda operacja usunięcia gałki ocznej u psa?
Operację wykonuje się w standardowym znieczuleniu ogólnym podawanym wziewnie, a także miejscowym (za gałką oczną w formie nasiękowej). Przed zabiegiem należy zbadać krew pacjenta oraz poddać go klasycznemu badaniu kardiologicznemu. Chirurg precyzyjnie usuwa gałkę oczną, a także gruczoł łzowy. Po operacji założone zostają dwa rzędy szwów. Pierwsze służą do zszycia spojówki wewnątrz, a drugie do zszycia powiek na zewnątrz. Szwy są rozpuszczalnie i nie wymagają osobnej interwencji chirurga w późniejszym czasie. Z czasem luka po oku wypełniać zacznie się krwią. Ta wchłania się w przeciągu kolejnych około 10-14 dni. Dwie lub trzy doby po zabiegu okolice oka są zwykle opuchnięte, jednak jest to normalna reakcja organizmu. Dość szybko po wchłonięciu szwów i zejściu obrzęku operowane miejsce porasta sierścią.
Jak wygląda powrót do sprawności?
Pierwsze dni dla psa mogą być trudne. Przede wszystkim zwierzę powinno mieć założony specjalny kołnierz, który uniemożliwi manewrowanie łapami w okolicach operowanego oka. Siłą rzeczy, czworonóg może odczuwać początkowo dyskomfort po zabiegu. Po ściągnięciu kołnierza pies z reguły funkcjonuje normalnie. Co więcej – jeśli przed usunięciem gałki ocznej odczuwał ból, wówczas operacja przyniesie mu ulgę, a to sprawi, że widocznie poprawi się samopoczucie pupila. Psy szybko adaptują się do nowej sytuacji i bez większych przeszkód funkcjonują normalnie z jednym okiem.
Jak zatem widać – enukleacja to nie wyrok. Nie należy się jej bać, gdyż w wielu przypadkach stanowi jedyny sposób na przywrócenie psu zdrowia oraz radości z życia.
Wsparcie merytoryczne przy powstawaniu artykułu zapewniło Centrum Okulistyki Weterynaryjnej EyeVet – https://eyevet.pl/pl
